لوپوس اریتماتوز

لوپوس اریتماتوز

لوپوس یا لوپوس اریتماتوس سیستمیک (systemic lupus erythmatosus) که در پزشکی با علامت اختصاری SLE مشخص میشود، یک بیماری التهابی مزمن است. دراین بیماری خود ایمنی، سیستم ایمنی به جای حمایت از خود فرد، علیه ارگان ها و بافت خود عمل کرده و به آن ها آسیب می رساند.

لوپوس شرایطی است که به وسیله التهاب مزمن بافت های بدن شناسایی شده و در نتیجه بیماری اتوایمیون به وجود می آید. بیماران مبتلا به لوپوس آنتی بادی های غیرطبیعی در خون ایجاد می کنند که بافت های بدن شخص را بیشتر از عوامل خارجی مورد هدف قرار می دهد.

آن جاییکه آنتی بادی ها و سلول های ملتهب ایجاد شده بافت های سراسر بدن را می توانند در برگیرند، لوپوس قابلیت تاثیر بر نواحی گوناگون بدن را داراست. لوپوس گاهگاهی می تواند باعث بیماری پوست، قلب، شش ها، کلیه ها، مفاصل و یا سیستم عصبی شود.

زمانی که تنها پوست درگیر لوپوس می شود این شرایط به نام لوپوس دیسکوئید شناخته می شود. زمانیکه ارگان های داخلی تحت تاثیر این بیماری قرار می گیرند این شرایط به نام لوپوس اریتماتوز سیستمیک شناخته می شود(SLE). هر دو نوع لوپوس در خانم ها بیشتر از آقایان شایع است (۸-۹ برابر بیشتر). این بیماری می تواند افراد را در هر سنی مبتلا کند اما شیوع آن در سنین ۲۰ تا ۴۵ بیشتر است.

دلیل قطعی سیستم اتوایمیون غیر طبیعی که منجر به ایجاد لوپوس می شود ناشناخته است. ژن های توارثی، ویروس ها، نور ماوراء بنفش و داروها همگی ممکن است در بروز این بیماری نقش داشته باشند.

عامل ژنتیکی بروز احتمال بیماری های اتوایمیون را افزایش می دهند و بیماری های اتوایمون از قبیل لوپوس، آرتریت روماتوئید و اختلالات تیروئیدی اتوایمون در میان بستگان بیماران مبتلا به لوپوس بیشتر از جمعیت عادی جامعه است. گاهگاهی نشانه های لوپوس میتواند به وسیله دوره کوتاهی از قرار گرفتن در معرض آفتاب وخیم تر شود. خانم های مبتلا به SLE نشانه های پیش از دوران خونریزی ماهیانه را با شدت بیشتری تجربه می کنند.

اختلال یک آنزیم کلیدی که باعث از بین رفتن سلول های مرده می شود ممکن است در بروز SLE تاثیرگذار باشد. آنزیم DNase1 به صورت طبیعی آنچه را که با نام DNA آشغال معروف است حذف میکند. این آنزیم همچنین باقی مانده های سلولی را به وسیله قطعه قطعه کردن آنها به قطعات کوچک تر از میان می برد. بنابراین یک موتاسیون ژنی که منجر به تخریب عملکرد از بین بردن زباله های سلولی می شود ممکن است در آغاز بیماری SLE نقش داشته باشد.

علائم

خستگی بیش از حد، مفاصل دردناک و متورم، تب بدون دلیل، زخم دهان، جوش های پوستی از علائم لوپوس است. لوپوس میتواند منجر به اختلال کلیوی و افزایش دفع پروتئین و نارسایی کلیوی شود.

به نظر می رسد افرادی که زمینه ی ارثی ابتلاء به لوپوس را دارند، اگر با عوامل محیطی تماس پیدا کنند این بیماری بروز می کند. با وجود اینکه در اکثر موارد علت بیماری لوپوس ناشناخته است اما برخی از عوامل محرک بالقوه هستند برای مثال می توان به موارد زیر اشاره نمود:

نور خورشید: قرارگرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید ممکن است بر روی پوست ضایعات لوپوس را به وجود بیاورد و یا باعث یک واکنش داخلی در افراد حساس شود(البته لازم به ذکر است افراد باید روزانه دقایقی در معرض نور مستقیم خورشید قرار گیرند چرا که این امر می تواند به سنتز ویتامین D که یکی از مهم ترین ویتامین ها است منجر شود).

عفونت: داشتن یک عفونت میتواند منجر به شروع شدن لوپوس و یا عود مجدد بیماری در برخی از افراد شود.

داروها: لوپوس می تواند توسط انواع خاصی از داروهای ضد تشنج، داروهای فشارخون و آنتی بیوتیک ها ایجاد شود. افرادی که مبتلا به لوپوس ناشی از داروها هستند معمولا نشانه های آن را به هنگام قطع مصرف دارو مشاهده می کنند.

عوامل خطر غیر اکتسابی :

عواملی که ممکن است خطر ابتلاء به لوپوس را افزایش دهد عبارتند از :

جنس: لوپوس در زنان شایع تر است. احتمال بروز بیماری در زنان ۹ برابر بیشتر از مردان است.

سن: اگرچه لوپوس در تمام سنین تاثیر می گذارد، اما اغلب آن بین سنین ۱۵ تا ۴۰ سال تشخیص داده میشود.

نژاد : لوپوس در آمریکایی های آفریقایی تبار، اسپانیایی ها و آسیایی ها شایع تر است.

علائم و نشانه ها :

تشخیص لوپوس میتواند سخت باشد زیرا اغلب علائم و نشانه های آن از سایر بیماری ها تقلید می کند.
علائم دو فرد مبتلا به لوپوس دقیقا به طور یکسان شبیه به هم نیست.

علائم و نشانه ها ممکن است بطورناگهانی رخ دهد و یا پیشرفت آرامی داشته باشد،

میتواند خفیف یا شدید باشد و گاهی دائمی و موقتی است. در اغلب افراد مبتلا به لوپوس بیماری بسیار خفیف است، اما با قسمتی به نام عود همراه است

یعنی زمانیکه علائم و نشانه ها برای مدتی بدتر و بدتر می شوند و سپس بهبود می یابند. و یا حتی برای مدتی علائم بطورکامل ناپدید می شوند.

پس علائم و نشانه های لوپوس به طور قابل توجهی از فردی به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است در طول زمان تغییر کند.

علائم و نشانه های لوپوس بسته به اینکه کدام یک از ارگان های بدن درگیر شود متفاوت است.

رایج ترین علائم ونشانه ها شامل :

• خستگی و تب
• درد مفاصل، سفتی و تورم
• بثورات پروانه ای شکل روی صورت که گونه ها و پل بینی را پوشش می دهد.

• زخم های پوستی که با قرار گرفتن در معرض نور خورشید ظاهر شده یا بدتر می شود( این زخم ها به نورخورشید حساس اند).
• پدیده رینود (Raynauds  phenomeno):  انگشتان دست و پا با قرارگرفتن در معرض سرما یا درطول دوران استرس به رنگ سفید یا آبی در می آیند.
• تنگی نفس
• درد قفسه سینه
• خشکی چشم
• سردرد ، گیجی و از دست دادن حافظه

تغذیه در لوپوس :

همواره باید به این نکته توجه داشت که هیچ ماده غذایی منجر به لوپوس نمیشود یا حتی قابلیت درمان آن راندارد،

اگرچه تغذیه خوب بخش مهمی از برنامه های درمانی در همه بیماری هاست و سبب کاهش بسیاری ازعلائم و عوارض در بیماری ها می شود.

اثرات جانبی استروئیدها و اختلال عملکرد کلیوی سبب تغییر نیاز به پروتئین و لزوم محدودیت دریافت سدیم و مایعات می شود. محدودیت کالری، پروتئین و بخصوص چربی سبب کاهش رسوبات کلیوی و پروتئینوری و افزایش طول عمر میشود. دریافت ویتامین C با لوپوس رابطه معکوس دارد. ممکن است حساسیت به گلوتن به طور اشتباه لوپوس تشخیص داده شود.

بطور کلی در افراد مبتلا به لوپوس باید هدف یک رژیم غذایی متعادل باشد. این رژیم شامل مقدار زیادی از میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار(گندم، جو، برنج قهوه ای و…) است.

اگر شما مبتلا به لوپوس هستید از رژیم غذایی سالم و متنوع پیروی کنید تا به موارد زیر کمک کند:

• کاهش التهاب وعلایم دیگر
• حفظ استحکام استخوانها و عضلات
• مبارزه با اثرات جانبی داروها
• دسترسی یا حفظ وزن متناسب و سالم
• کاهش خطر بیماری های قلبی
• کاهش التهاب وعلایم دیگر

لوپوس یک بیماری التهابی است. هرچند بطور قطعی ثابت نشده است اما ممکن است غذاهایی که به مبارزه با التهاب می پردازند در تعلیل علائم و نشانه های بیماری لوپوس کمک کنند؛ از سوی دیگر برخی غذاها که التهاب را تشدید می کنند آن را بدتر نمایند.

مواد غذایی که خاصیت ضد التهابی دارند عبارتند : از میوه ها و سبزیجات که سرشار از ماده ای به نام آنتی اکسیدان هستند.  علاوه براین مواد غذایی که حاوی اسید چرب امگا ۳ هستند؛

مانند ماهی ها، مغزها، بذرکتان، روغن کانولا و روغن زیتون نیز می توانند به مبارزه با التهاب بپردازند.

چربی های اشباع از سوی دیگر می توانند سطح کلسترول را بالا ببرند و ممکن است در التهاب شرکت کنند، بنابراین باید محدود شوند. منابع چربی های اشباع نظیر: غذاهای سرخ کردنی، غذاهای تجاری آماده، سوپ های خامه ای، سس ها، گوشت قرمز و چربی های حیوانی، محصولات گوشتی فرآوری شده، محصولات لبنی پرچرب که شامل: شیر کامل یا نیم چرب، پنیرها، کره و بستنی است.

یکی از مواد غذایی که نباید مصرف شود جوانه یونجه است. قرص یونجه با عود لوپوس یا یک سندرم شبه لوپوس همراه است  که شامل درد عضلانی، خستگی،  نتایج غیر طبیعی آزمایش خون و مشکلات کلیوی همراه است.  این واکنش ها ممکن است به دلیل واکنش یک اسید آمینه موجود درجوانه یونجه و دانه ها باشد. این آمینو اسید می تواند سیستم ایمنی را فعال کند و التهاب را در افراد مبتلا به لوپوس افزایش دهد. همچنین سیر هم ممکن است سیستم ایمنی را تحریک کند.

حفظ استحکام استخوان ها و عضلات

تغذیه ی خوب برای استحکام استخوان ها وعضلات مهم است. برای افراد مبتلا به لوپوس، در مورد سلامتی استخوان ها نگرانی ویژه ای وجود دارد، به این دلیل که  داروهایی که برای درمان بیماری استفاده می شود، می تواند خطر استئوپروز (پوکی استخوان) را افزایش دهد. در واقع باعث ایجاد شرایطی می شود که چگالی استخوان ها  کم شده و به آسانی می شکنند.

خوردن مواد غذایی که سطوح بالایی کلسیم و ویتامین D دارند برای سلامت استخوان ها مهم است. هنگام خرید محصولات لبنی، نوع کم چرب یا بدون چربی  آن را  انتخاب کنید.

بهترین انتخاب ها شامل :

• شیر بدون چربی یا کم چرب
• ماست کم چرب و کم نمک
• پنیر کم چرب

اگر شما نمیتوانید شیر بنوشید، جایگزین های خوب آن عبارتند از :

• شیر بدون لاکتوز
• شیر سویا
• شیر بادام
• آبمیوه هایی که با کلسیم و ویتامین D غنی شده اند

منبع دیگر کلسیم، سبزیجاتی با رنگ سبز تیره است. اگر به میزان کافی در رژیم غذایی خود کلسیم دریافتن می کنید، پزشک یا کارشناس تغذیه ممکن است  مکمل های کلسیم را پیشنهاد کند.

دسترسی یا حفظ وزن متناسب و سالم

لوپوس می تواند با کاهش یا افزایش وزن ناسالم همراه باشد. بنابراین تغذیه مناسب برای رسیدن به یک وزن سالم مهم است.  کاهش وزن و اشتها، در میان افرادی که به تازگی به لوپوس مبتلا شدند مشترک است، که می تواند ناشی از داروهایی که  باعث ناراحتی معده  یا زخم دهان می شوند، باشد.  افزایش وزن می تواند ناشی از عدم فعالیت و همچنین می تواند توسط داروهایی که برای کنترل بیماری مصرف می شود ایجاد شود.

اگر بیماران مشکل کاهش یا افزایش وزن دارند مهم است که با یک کارشناس یا متخصص تغذیه مشورت کنند، این افراد رژیم غذایی  را ارزیابی می کنند و برنامه ای  را برای کنترل وزن بیمار پیشنهاد می کنند. این برنامه احتمالا شامل یک رژیم غذایی کم چرب و ورزش است. یک متخصص تغذیه می تواند به بیمار در طراحی یک رژیم غذایی خاص برای نیازها و شیوه زندگی کمک کند.

کاهش خطر بیماری های قلبی

افراد مبتلا به لوپوس در معرض خطر بیشتری برای بیماری های قلبی در مقایسه با مردم عادی هستند که باعث می شود یک رژیم غذایی که سلامت قلب را نیز بطور  اختصاصی در نظر می گیرد تنظیم شود.

اگر متخصص تغذیه در شما فاکتور های خطر بیماری های قلبی مثل فشار خون بالا یا افزایش کلسترول را تشخیص دهد، یک رژیم کم چرب و ورزش می تواند به شما  کمک کند. متخصص تغذیه ممکن است رژیم کم نمک را نیز برای فشار خون بالا تجویز کند.

تحقیقات نشان می دهد اسید های چرب امگا ۳ موجود در ماهی یا روغن ماهی ممکن است به بهبودی بعضی از فاکتورهای خطر بیماری قلبی  مثل تری گلیسیرید بالا  کمک کند.

مواد غنی از امگا۳ عبارتند از:

• انواع ماهی ها مانند: قزل آلا، شاه ماهی، ساردین، هالیبوت، کفال و …
• گردو
• دانه کتان
• روغن کانولا، روغن گردو و روغن بذر کتان

بنابراین با داشتن یک رژیم غذایی سالم و متنوع می توان عوارض و علائم ناشی از لوپوس را کنترل و تعدیل نمود.