تعریف کلی:
این رژیم شامل آن دسته از مواد غذایی است که در دمای اتاق به صورت مایع صاف و شفاف هستند و در دستگاه گوارش حداقل باقیمانده را ایجاد می کنند.
اهداف:
- تامین مایعات و الکترولیت ها به منظور جلوگیری از کم آبی بدن
- به حداقل رساندن عمل هضم و تحریک دستگاه گوارش
موارد کاربرد:
- در مرحله اول انتقال رژیم غذایی از تغذیه وریدی به تغذیه از راه دهان
- اولین رژیم غذایی پس از جراحی
- جهت آماده سازی روده برای برخی آزمایش ها (مانند کولونوسکوپی) یا انواع جراحی
- در بیماران ناتوان و بسیار ضعیف یا دچار سوء تغذیه به عنوان اولین مرحله تغذیه از راه دهان
- در برخی اختلالات حاد دستگاه گوارش(مانند التهاب معده یا لوزالمعده)
کفایت تغذیه ای:
- این رژیم به طور متوسط می تواند ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلوکالری انرژی، ۵ تا ۱۰ گرم پروتئین، ۱۲۰ تا ۱۳۰ گرم کربوهیدرات و مقدار بسیار کمی چربی فراهم سازد.
- این رژیم از نظرانرژی و مواد مغذی، محدود است و فقط می تواند مایعات، مقدارکمی کالری و الکترولیت را تامین کند.
- استفاده از این رژیم بیش از ۲ روز به عنوان تنها منبع غذایی می تواند خطر بروز کمبود مواد مغذی را افزایش دهد.
- انتخاب نوع مایعات در این رژیم بستگی به شرایط بالینی بیمار دارد. برای تامین آب مورد نیاز و رفع تشنگی بیمار، رژیم باید در وعده های متعدد تجویز شود.
- *برخی از بیمارانی که نیاز به جراحی دارند، نوشابه های گازدار و بعضی آبمیوه ها را نمی توانند تحمل کنند.
|
گروه غذایی |
مواد غذایی مجاز |
مواد غذایی غیرمجاز |
| سوپ ها | آب و سوپ صاف شده گوشت یا مرغ بی چربی | سایر سوپ ها(خامه دار) |
| دسرها | ژله ساده، بستنی یخی | بستنی، کرم کارامل و سایر دسرها |
| شیرینی ها | شکر، قند، آب نبات ساده، عسل | سایر شیرینی ها |
| نوشیدنی ها | چای و قهوه با یا بدون کافئین، آبمیوه صاف شده، نوشیدنی های تجارتی با طعم میوه، نوشابه گازدار | آبمیوه صاف نشده، آب آلو، آب گوجه فرنگی وآب سایر سبزیها،شیر و نوشیدنی های تهیه شده از شیر |
| سایرمواد | نمک، مکمل های تجارتی بدون باقیمانده و لاکتوز | فلفل و سایر ادویه ها |
نمونه رژیم غذایی مایع صاف شده
این رژیم حاوی ۱۰۰۰ کیلوکالری انرژی، ۱۸۰ گرم کربوهیدرات، ۱۲گرم پروتئین و ۴گرم چربی است.
|
صبحانه |
میان وعده | نهار | میان وعده | شام |
پیش از خواب |
| آبمیوه صاف شده ۱ لیوان
ژله ساده نصف لیوان ژله ساده یا قهوه ۱ لیوان شکر ۲ ق.م |
ژله ساده نصف لیوان
|
آب صاف شده گوشت بی چربی۱ لیوان
آبمیوه صاف شده ۱ لیوان بستنی یخی نصف لیوان چای یا قهوه ۱ لیوان شکر ۲ ق.م |
نوشابه گازدار۱ لیوان
ژله ساده ۱ لیوان |
آب صاف شده مرغ بی چربی ۱ لیوان
بستنی یخی نصف لیوان چای یا قهوه ا لیوان شکر ۲ ق.م |
آبمیوه صاف شده ا لیوان |
چند تذکر مهم :
- این رژیم از نظر میزان کالری و بیشتر مواد مغذی ناکافی است، بنابراین استفاده طولانی مدت از آن می تواند باعث کاهش وزن بیمار، تحلیل بافتهای عضلانی و کمبودهای تغذیه ای شود.
- در صورت نیاز به استفاده طولانی مدت از این رژیم، باید از مکمل های غذایی تجارتی بدون فیبر یا تغذیه وریدی استفاده شود.
- مصرف آبمیوه صاف شده، بویژه آب مرکبات برای تامین ویتامین C و پتاسیم(در صورت تحمل بیمار)توصیه می شود.
- آب صاف شده گوشت بدون چربی می تواند مقداری از سدیم مورد نیاز بدن را تامین کند.
- ژلاتین و نوشابه های گازدار منابع خوبی برای تامین آب و انرژی هستند، ولی از نظر الکترولیت ها غنی نیستند. بنابراین در اسهال و استفراغ باید از منابع دیگری هم استفاده کرد.
- پس از عمل جراحی معده یا انفارکتوس میوکارد، مصرف نوشیدنی های کافئین دار مثل قهوه، چای و کولاها توصیه نمی شود. زیرا می توانند موجب تحریک ترشح اسیدمعده و افزایش ضربان قلب شوند.
- در بیماران مبتلا به دیابت، نارسایی کلیه یا اختلالات مشابه دیگر، تغییر در رژیم مایع صاف باید برحسب نوع بیماری صورت گیرد.
