تغذیه در قرآن(بخش دوم)

گوشت چهارپایان

و چهارپایان را خلق کرد که به (مو و پشم) آنها گرم شوید و از آنها فواید بسیار دیگر برده و از (شیر و گوشت) آنها غذای ماکول می سازید.(نحل / ۵)

از مـیـان چـهـارپـایـان، گـوشـت گـوسـفـنـد، گـاو، شـتر، آهو و برخی دیگر از حیوانات حـلال اسـت و گـوشـت چـهـارپـایـان درنـده خـو، دارای دنـدان تـیـز و چـنـگـال و نـاخـن هـای تـیـز مـانـنـد شـیـر، پـلنـگ، روبـاه، کـفـتـار، شـغـال، گـربـه و … حـرام اسـت . هـمـچـنـیـن گـوشـت چـهـارپـایـان حلال گوشتی که ذبح اسلامی نشده و یا مردار شده اند حرام است .

گـوشـت حـیـوانات حلال گوشت سرشار از پروتئین است که نیاز بدن را تامین می کند و کـمـتـر غـذایـی مـی تـوانـد جایگزین آن شود. در آیات و روایات گوناگونی به خوردن گوشت سفارش شده است .

رسول خدا(ص ) فرمود: خیر الادام فی الدنیا و الاخره اللحم

                                        بهترین خوراکی در دنیا و آخـرت گـوشـت است .

 چرا که گوشت موجب روئیدن گوشت بر بدن ، توانمندی ، قدرت بـخـشیدن به بینایی و شنوایی و… می شود.

مطالعه جدید نشان می دهد مصرف گوشت درمیانسالی حداقل هر دو روز یکبار می تواند در زمان پیری به انجام فعالیت های روزانه کمک کند.

در حالی که اکثر افراد در هنگام پیری توانایی انجام کارهای روزانه و شخصی خود را از دست می دهند محققان دریافتند مصرف گوشت در میانسالی می تواند به بهبود انجام این فعالیت ها در زمان پیری کمک کند.بر این اساس آنها مصرف گوشت قرمز و ماهی و تخم مرغ و سایر عوامل موثر زندگی را بر روی هزار و۴۲مرد و هزار ۲۷۴ زن ۴۷ تا ۵۹ ساله که به طور مستقل زندگی می کردند، بررسی کردند.این افراد هیچ گونه مشکل قلبی که اصولا با افزایش جذب اسیدهای چرب موجود در گوشت در ارتباط است نداشتند.محققان بعد از ۱۹ سال فعالیت‌های این افراد را در هنگام پیری مانند توانایی غذا خوردن به طور مستقل ، لباس پوشیدن و حمام کردن و حرکت کردن را بررسی کردند.بر اساس این مطالعه مصرف گوشت حداقل دو بار در هفته در میانسالی در مقایسه با افرادی که کمتر از این مصرف می کردند به طور قابل ملاحظه ای خطر آسیب دیدگی فیزیکی بدن را کاهش می دهد.

ارزش تغذیه ای گوشت

گوشت حاوی مقادیر زیادی آهن، پروتئین و ویتامین B12 است. آهن موجود در غلات برای بدن به سهولت قابل استفاده نیست. می‌توان با افزودن ویتامین C به گوشت جذب آهن را تا دو برابر افزایش داد بنابراین به افرادی که دچار کم خونی هستند مصرف گوشت مخصوصا گوشت قرمز توصیه می‌شود. گوشت را نباید زیاد سرخ کرد زیرا در فرآیند سرخ کردن موادی به وجود می‌آیند که برای سلامتی مفید نیستند از جمله رادیکال‌های آزاد که زمینه را برای بروز سرطان‌های مختلف فراهم می‌آورند.توصیه می‌شود از انواع گوشت به تناوب مصرف شود. گوشت گوساله‌ حاوی مقادیر زیادی روی و جگر حاوی مقادیر زیادی آهن است.(به خاطر وجود مقادیر زیاد ویتامین A در جگر نباید دو بار در ماه بیشتر مصرف شود زیرا ویتامین A جزء ویتامین‌های محلول در چربی است که تجمع بیش از نیاز بدن منجر به عوارض نامطلوبی در فرد می‌شود.) بعلاوه گوشت منبع غنی از ویتامین‌های گروه B از جمله نیکوتینیک اسید و ریبوفلاوین ویتامین B12 به شمار می‌آید.

گوشت وسیستم عصبی

گوشت قرمز گوشتی است که چربی آن گرفته شده باشد ودر محافظت از سیستم عصبی کارآمد و برای ساختن رشته‌های عصبی مفید است.

گوشت و حافظه

دارای ویتامین‌های B6 و B12 و سروتونین بوده و حاوی آهن است که در درمان کم شدن حافظه درکودکان و اختلال حواس در سالمندان بسیار کارآمد است.این ویتامین ها تاثیر چشمگیری در درمان افسردگی و مشکلات حافظه از قبیل فراموش کردن زودهنگام مطالب و ارتقای حافظه کوتاه مدت دارد.

گوشت و تاثیر آن بر قد

انسان به عنوان یک موجود همه چیز خوار، قابلیت خوردن تقریباً هر چیزی را دارد. برنامه غذایی انسان های اولیه ، حاوی پروتئین و املاح بسیار زیادی بود، چون بیشترین غذای مصرفی آنها گوشت شکار بود. آنها عمدتاً گوشت، سبزی جات و میوه می خوردند. در نتیجه قدی بلند و استخوان هایی قوی داشتند و قد آنها از نسل های بعدی که کشاورز بودند، ۱۵ سانتیمتر بلندتر بود.

در سال های اخیر که تنوع غذایی رعایت می شود قد افراد به حالت طبیعی برگشته است و جوامعی که منابع پروتئینی و گوشت بیشتری را مصرف می کنند بلند قدتر هستند.

مواد مغذی مهم موجود در گوشت

ویتامین B12 :

در محصولات حیوانی یافت می شود و برای تشکیل سلول های جدید در طی روند رشد لازم است. کمبود آن موجب کم خونی و تحلیل اعصاب می شود.

امگا ۳:

گوشت چهارپایان گیاهخوار به دلیل مصرف انواع غلات و دانه‌ها حاوی امگا۳ است که بر خلاف ‌عده‌ای که فکر می‌کنند این ماده تنها در تخم مرغ و روغن کبد ماهی یافت می‌شود در گوشت چهارپایان گیاهخوار ‌نیز موجود است.‌‌ بنابراین گزارش، طبق بررسی‌های انجام شده در گذشته گوشت چهارپایان به دلیل مصرف انواع گیاهان، حشرات ‌و دیگر مواد کلرفیل دار فاقد این ماده بود اما هم اکنون با توجه به مصرف چهارپایان از انواع دانه‌ها و غلات،‌ماده ‌امگا۳ تا حدی در گوشتشان یافت می‌شود.‌

پروتئین گوشت:

ارزش غذایی پروتئین گوشت نسبت به پروتئین گیاهی بیشتر است. زیرا پروتئین گوشت دارای مقدار زیادی از اسید آمینه‌های ضروری مورد نیاز است. همچنین مقدار زیادی از چربی حیوانی در بافت گوشت حیوانات قرار گرفته است که منبع مهم انرژی برای بدن به شمار می‌روند.

مواد معدنی گوشت:

مواد معدنی موجود در گوشت یکی از عوامل موثر در ارزش غذایی گوشت هستند که به صورت ترکیبات آلی و املاح معدنی از جمله آهن، روی، سدیم، کلر، منیزیم و فسفر و … نیز دیده می‌شوند.

آهن :

کم خونی ناشی از فقر آهن در اکثر نقاط جهان اعم از کشورهای در حال توسعه و حتی توسعه یافته در بین انسان‌ها دیده می‌شود. زنان به ویژه در هنگام بارداری و عادت ماهیانه و کودکان بیشتر در معرض خطر کمبود آهن قرار دارند. از آنجا که اغلب آهن به اندازه کافی در بدن ذخیره نمی‌شود با مصرف به اندازه گوشت و فرآورده‌های آن می‌توان از بروز عوارض کمبود آهن جلوگیری کرد. آهن موجود در گوشت (آهن هِم ) کیفیت بالایی دارد و به راحتی جذب بدن می شود. در حالی که آهن غیر هِم موجود در مواد غذایی گیاهی مثل غلات و سبزیجات کمتر جذب می شود و ۹۰ درصد آهن خورده شده هدر می رود. موادی که از جذب آهن جلوگیری می کند فیتات های موجود در غلات، حبوبات و مغزها و پلی فنول های موجود در سبزیجات است. علائم کمبود آهن شامل خستگی، سردرد، حساس شدن و کاهش توانایی برای انجام کارهاست. در کودکان کم سن، کمبود آهن موجب کاهش سطح هوش و توانایی صحبت کردن می شود. دختران خصوصاً در سنین پس از بلوغ به علت اتلاف آهن نیاز بیشتری به دریافت آن دارند و آمار نشان می دهد در ۷۵ درصد دختران نوجوان دریافت آهن کمتر از مقداری است که از دست می دهند.

روی :

گوشت، مرغ و تخم مرغ منابع غنی روی و دیگر ریزمغذی های لازم برای تقویت سیستم ایمنی و تأمین رشد هستند. کاهش توانایی درک مسائل ، کاهش حافظه کوتاه مدت و افت سطح سلامت دستگاه ایمنی در مبارزه با بیماری ها، مربوط به کمبود این ریزمغذی است. اگر چه در حبوبات و دانه ها نیز روی موجود است، ولی فیتات موجود دراین مواد غذایی به ” روی ” متصل می گردد و مانع جذب آن می شود.

مطالعات جدید نشان داده ” CLA2″ یا “لینولئیک اسید مرکب “موجود در چربی های حیوانی یک ماده ضد سرطان قوی است .بنابراین نوجوان با عدم مصرف سبزیجات و منابع حیوانی ،این مواد محافظت کننده را دریافت نخواهد کرد.

در مورد افراد گیاهخوار، خصوصاً نوجوانان و کودکان گیاهخوار، امکان بروز کم خونی، کمبود انرژی، دردهای شکمی، نفخ و مشکلات هضمی و کوتاه قدی وجود دارد. حتی گیاهخوارهای سابقه دار هم معتقدند، مصرف مقدار کمی گوشت برای بدن لازم است، زیرا گوشت کم چربی، منبعی فشرده و کم کالری از مواد مغذی حیاتی است.

به طور خلاصه می‌توان گفت که گوشت ماده غذایی پروتئینی با ارزشی است. البته گوشت دارای مقدار زیادی چربی نیز هست که به افرادیکه کلسترول یا تری گلیسیرید بالایی دارند مصرف کمتر آن توصیه می‌شود.

ضرورت مصرف گوشت برای نوجوانان

این مسأله به خوبی ثابت شده که مصرف گوشت برای ارتقای سلامتی، افزایش سطح ایمنی و رشد و نمو مناسب لازم است و برای اطمینان از عملکرد مناسب ذهن و یادگیری درست، مصرف آن ضرورت دارد. اخیراً متخصصان، موارد روزافزون کوتاه قدی ،کمبود رشد و شکستگی استخوانها را در نوجوانانی که گوشت و سایر محصولات پروتئینی را مصرف نمی کنند، بیان کرده اند. کودکانی که گوشت نمی خورند و مصرف غذاهای دیگر را هم محدود می کنند، بیشتر احساس خستگی می کنند، نسبت به محیط بی تفاوت می شوند و قدرت تمرکزشان پائین می آید،بیشتر اوقات مریض هستند و گهگاه احساس افسردگی می کنند و در معرض کوتاه قدی و عدم رشد مناسب قرار می گیرند. مصرف گوشت و مواد پروتئینی به طور منظم نوجوان را قوی، قدبلند و سالم می سازد و به رشد مناسب فرد کمک می کند. گوشت منبع مهمی از آهن هِم، پروتئین، روی و ویتامین های گروه B است. گوشت حاوی پروتئینی با کیفیت بالاست که برای رشد مناسب کودکان ضروری است.

شیر چهارپایان

و إنّ لکم فی الانعام لعبره نسقیکم مما فی بطونه من بین فرثٍ و دمٍ لبنا خالصا سائغا للشاربین

  در چارپایان برای شما مایه عبرتی است که از شکمهایشان از میان خون و سرگین شیری ناب به شما می نوشانیم که گوارای آشامندگان است.

و لهم فیها منافع و مشارب افلا یشکرون

 و برای آنان در چارپایان سودها و نوشیدنیهاست پس آیا شکر نمی گذارند؟

شیر در روایات

امام رضا علیه السلام فرمود: خوردن گوشت و نوشیدن شیر و استفاده از روغن گاومیش حلال است.

امام صادق علیه السلام فرمود: کسی که در قلب یا بدن خود نارسایی احساس کرد گوشت میش را با شیر استفاده کند.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: شیر سرور نوشیدنیهاست.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: نوشیدن شیر از ایمان است.

 پیامبر خدا صلی الله علیه و آله فرمود: هیچ چیزی جز شیر نمی تواند جای هم خوردنی و هم نوشیدنی را بگیرد.

 امام علی علیه السلام فرمود: شیر یکی از دو گوشت است.

پیامبر خدا فرمود: بر شما باد خوردن شیر؛ زیرا گرما را از دل می زداید آن گونه که انگشتان عرق پیشانی را پاک می کند، کمر را محکم می کند، عقل را افزایش می دهد، ذهن را تیز و هوشیار می سازد، بر قدرت بینایی می افزاید و فراموشی را می زداید (کم می کند).

علی علیه السلام فرمود: شیر گاو داروی دردمندان است.

راوی می گوید: نزد امام صادق علیه السلام بودم، آن حضرت فرمود [همیشه غذای یکنواخت نخور] یک روز گوشت بخور، روز دیگر شیر بنوش و روز دیگر غذای دیگر.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به استفاده کردن از شیر گاو؛ زیرا عصاره تمام گیاهان است.

امام باقر علیه السلام فرمود: گوشت و شیر سبب رویاندن گوشت بدن می شود و استخوان را محکم می کند و خوردن گوشت قدرت شنوایی و بینایی را افزایش می دهد و گوشت با تخم مرغ نیروی جنسی را افزایش می دهد.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اگر چیزی از مرگ پیشگیری می کرد همانا مثلّثه بود. گفته شد: ای پیامبر خدا مثلثه چیست؟ فرمود: شیر فراوان نوشیدن.

علی علیه السلام فرمود: فراوان نوشیدن شیر شفا و سبب درمان هر دردی مگر مرگ می باشد

بررسی های علمی انجام شده در رابطه با شیر

بنا به نتایج تحقیقی که در انگلستان بر روی ۲۳۰۰ مرد بین ۴۵-۵۹ سال انجام شده است، مردانی که در روز حداقل نیم لیتر شیر می نوشند، ۶۲% کمتر به سندرم متابولیک مبتلا می شوند.

سندرم متابولیک اصطلاحابه فاکتورهای ریسکی گفته می شودکه می توانند منجر به دیابت و بیماری های قلبی، مانند حمله و سکته های قلبی شوند.

شیر برای سرزندگی

 با افزایش سن ، طبیعت انسان تغییر می کند و حافظه، اسکلت و ماهیچه ها رو به فرسودگی می روند. ویتامین D موجود در شیر اسکلت را حفظ می کند، ویتامین های B با از بین رفتن حافظه مبارزه می کنند و آمینو اسید های موثر آن ماهیچه ها را سالم نگه می دارند.

شیر برای استحکام استخوان ها

بدن در دوران کودکی و نوجوانی، بیش از هر زمان، توانایی تولید کلسیم و ایجاد زمینه های مناسب برای تقویت اسکلت بدن را دارد. بنابراین کودکان باید مقدار زیادی کلسیم مصرف کنند تا در بزرگسالی ساختار استخوانی سالمی داشته باشند. در هر حال، این جریان باید همراه با فعالیت جسمی و جذب ویتامین D آفتاب باشد. نیم لیتر شیر در روز، بیشترین مقدار کلسیم لازم را برای پایین آوردن سرعت تقلیل کلسیم در استخوان ها، که از سن ۳۰ سالگی شروع می شود، به بدن می دهد.

شیر برای حفظ وزن متعادل

تحقیقات نشان داده اند که کسانی که شیر می نوشند به طور کلی از بقیه لاغر ترند و کلسیم، مخصوصاً کلسیم شیر، می تواند به کاهش وزن کمک کند. به همین نحو، کودکان و نوجوانانی که کلسیم کمتر مصرف می کنند، بیشتر دچار اضافه وزن می شوند تا آن هایی که مرتباً لبنیات مصرف می کنند. کاملاً مشخص نیست که کدام ماده موجود در شیر این اثر را دارد اما احتمالاً کلسیم، چربی رژیم غذایی را درگیر می کند تا جذب روده نشود. یک تئوری دیگر این است که کلسیم، مقدار چربی را که بدن می سوزاند افزایش می دهد.

شیر برای محافظت از دندان ها

شیر برای سلامت دندان ها هم مفید است. شیر،به غیر از کلسیم، حاوی پروتئین هایی است که دندان ها را تقویت کرده و از پوسیدگی دندان جلوگیری می کنند. پنیر بیش از همه به مینا و ریشۀ دندان قوت می بخشد و  باعث بهبود بهداشت کلی دهان می شود.

شیر برای فشار خون

ریسک بیماری قلبی و خونریزی مغزی، با بالا رفتن فشار خون، افزایش پیدا می کند.

تحقیقات نشان داده اند که رژیم غذایی پر از میوه، سبزیجات و شیر بدون چربی، فشار خون را پایین می آورد.

شیر برای زیبایی

پوست و مو به ویتامین ها و پروتئین های غذا نیاز دارند. مواد مقوی شیر پوست را تمیز می کنند و از آن مراقبت می نمایند، و موی زیبا اساساً از تغدیۀ مناسب به دست می آید. شیر حاوی ترکیب ایده آلی از مواد مغذی حیاتی برای موهایی سالم و زیبا است که عبارتند از: پروتئین ها، لیپید ها، کلسیم، ویتامین های A و B6،بیوتین و پتاسیم.

نقش شیر و فراورده های لبنی در کاهش بیماریهای عروق کرونر قلب

بیماری عروق کرونر قلب (Coronary Heart disease) به طور عمومی بر اثر تنگ شدن عروق خون رسان به ماهیچه قلب به علت رسوب و یا کاهش خاصیت انعطاف پذیری جدار آن‌ها بروز می‌نماید که بسته به نوع عارضه به نام بیماری انسدادی عروق کرونر و تصلب شرایین نامیده می شوند. فراورده ای تخمیری شیر با داشتن عواملی چون باکتری های پروبیوتیک، باکتریهای کشت آغازگر و داشتن ترکیبات متشکل از لاکتوز و پپتیدهای حاصل از تجزیه پروتئین های آب پنیر قادر به کاهش قابل ملاحظه سطح کلسترول خون می باشند.

خاصیت ضد پرفشاری خونی پپتیدهای شیر

آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسینیک عامل بیولوژیکی چند عملکردی در ارتباط با تنظیم فشارخون می باشد. ممانعت از عملکرد این آنزیم باعث کاهش فشارخون می شود. مطالعات اخیر نشان داده است که در جریان گوارش کازئین و پروتئینهای آب پنیر پپتیدهائی تولید می شوند که خاصیت مهار کنندگی این آنزیم را دارا می باشند. این پپتید ها می توانندخاصیت ضد فشارخونی خونی را از خود بجا بگذارند و تواماً باعث کاهش فشار سیستولی و دیاستولی می شوند.